Specjalny kraj partnerski

Dni NATO w Ostrawie & Dni Sił Powietrznych Armii RC, jako jedno z nielicznych wydarzeń w Europie, oferuje koncepcję specjalnego państwa partnerskiego dla wyjątkowej prezentacji wybranego kraju, który może w niezwykły sposób reprezentować siły zbrojne, siły bezpieczeństwa oraz produkty firm działających w obronie oraz przemyśle bezpieczeństwa. Przewiduje się także większy udział głównych gości z danego kraju - polityków, wyższych urzędników, uczestniczących jednostek i frakcji, ekspertów ds. bezpieczeństwa i przedstawicieli firm komercyjnych.

Koncepcja specjalnego kraju partnerskiego została przyjęta w 2014 roku i od tego czasu stała się bardzo udaną częścią Dni NATO w Ostrawie & Dni Sił Powietrznych Armii RC, które znacząco przyczyniły się do rozwoju i wzbogacania wydarzeń.

Przegląd krajów partnerskich z poprzednich lat:

Podczas 23. Dni NATO w Ostrawie & 14. Dni Sił Powietrznych Armii Republiki Czeskiej, Polska po raz drugi przyjęła rolę specjalnego państwa partnerskiego, a wracając do tej roli po dziewięciu latach, przygotowała dla zwiedzających dużą liczbę demonstracji technologii naziemnej i lotniczej, w tym premiery. Po raz pierwszy na lotnisku w Mosznowie zaprezentowano bezzałogowy samolot Bayraktar TB2 i wielozadaniowy samolot FA-50. W powietrzu można było podziwiać powietrzne akrobacje grupy Orlik oraz elegancję samolotu F-16. Nie pozostała w tyle także technologia naziemna, ponieważ Polska po raz pierwszy zaprezentowała swój główny czołg K2 Black Panther oraz wyrzutnię rakiet HIMARS. Uwagę przykuły także radar LIWIEC, system rakietowy POPRAD czy haubica samobieżna KRAB. Wyjątkowy udział został podkreślony zaangażowaniem większości elitarnych sił specjalnych, w tym jednostki GROM, oraz połączonym pokazem powietrzno-naziemnym 25. Brygady Kawalerii Powietrznej.

W 2022 roku, w związku z wojną na Ukrainie, bardziej niż w poprzednich latach kładziono nacisk na bezpieczeństwo. Sojusz Północnoatlantycki odgrywa znaczącą rolę w zapewnieniu obronności Republiki Czeskiej, dlatego został partnerem specjalnym tegorocznych Dni NATO w Ostrawie & Dni Sił Powietrznych Armii RC. Po raz pierwszy w historii imprezy, partnerem nie zostało jedno państwo, ale cała wspólnota państw, tworzących system bezpieczeństwa zbiorowego. Partnerstwo znalazło zatem odzwierciedlenie w szerokim międzynarodowym udziale, podczas inauguracyjnego lotu NATO reprezentował tankowiec nowej generacji A-330MRTT z sojuszniczego programu Multinational Multi-Role Tanker Transport. Kolejny międzynarodowy przelot myśliwców symbolicznie powitał Finlandię i Szwecję, jako kraje kandydujące i będące wkrótce nowymi członkami Sojuszu. Więź transatlantycką podkreślał także udział Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych i Kanadyjskich Sił Powietrznych.

Z okazji 20. rocznicy Dni NATO w Ostrawie & Dni Sił Powietrznych Armii RC, Szwecja podjęła się roli specjalnego państwa partnerskiego. Był to pierwszy kraj, który zaprezentował się w ten sposób po raz drugi, pokazując tym samym siłę współpracy w zakresie bezpieczeństwa z Republiką Czeską. Potwierdza to również firma Saab, która jest generalnym partnerem imprezy i to właśnie samoloty z jej produkcji miały znaczący udział wśród szwedzkich uczestników. Rozwój lotnictwa został zademonstrowany w pokazach dynamicznych poprzez maszyny odrzutowe Szwedzkiego Dywizjonu Historycznego J32 Lansen, SK 35CDraken i AJS37 Viggen, do których dołączył JAS-39C Gripen Szwedzkich Sił Powietrznych. Wspólny przelot tych samolotów, w dodatku z udziałem węgierskiego Gripena, zamknął sobotni program w dobrym stylu. Szwecja przygotowała dwie premiery do pokazów statycznych - dwumiejscowy JAS-39D dla Sił Powietrznych oraz 120 mm moździerz samobieżny GRKPBV90 Mjölner na podwoziu CV-90, który zaprezentowały siły lądowe.

Dzięki nadzwyczajnym środkom antypandemicznym, Czechy zostały krajem partnerskim XX Dni NATO w Ostrawie & Dni Sił Powietrznych Armii RC. Czeskie siły bezpieczeństwa i siły zbrojne tradycyjnie przygotowały większość dynamicznych pokazów. Jednak cała edycja była poświęcona głównie członkom czeskiego Zintegrowanego Systemu Ratownictwa i innym jednostkom, które na początku programu zostały nagrodzone za ich wysiłki, w walce z pandemią Covid-19.

W 2019 r. obchodziliśmy 70 lecie założenia Sojuszu Północnoatlantyckiego, ale także 30 lat od upadku reżimów komunistycznych w bloku wschodnim. Tegorocznym krajem partnerskim była Rumunia, z którą również obchodziliśmy okrągłą rocznicę przystąpienia do NATO. Rumuńskie Siły Powietrzne zaprezentowały swoje możliwości zarówno w pokazach lotniczych, jak i statycznych dzięki myśliwcowi MiG-21, samolotowi IAR-99 Soim oraz śmigłowcowi IAR-330 Puma, a na wystawie statycznej dodano C-27J Spartan. W pokazie dynamicznym odwiedzający mogli zobaczyć także czołg TR-85 Bizon, siły lądowe reprezentował także system przeciwlotniczy Gepard i pojazd opancerzony Pirania. Jednostki ratownicze zaprezentowały również swój specjalistyczny sprzęt.

W 100. rocznicę powstania niepodległej Czechosłowacji i jej sił zbrojnych, Stany Zjednoczone Ameryki przyjęły rolę państwa partnerskiego w 2018 r. oraz znacznie przyczyniły się do powstania naszego państwa. Na lotnisku w Mosznowie pokazały zarówno swoją powietrzną, jak i po raz pierwszy lądową technologię opancerzoną. Tutaj reprezentowany był czołg główny M1 Abrams i bojowy pojazd piechoty M2 Bradley. Armię reprezentowała także para śmigłowców bojowych AH-64 Apache. Siły powietrzne wysłały „giganty” w postaci strategicznego bombowca Stratofortress B-52, samolotu cysterny KC-135 Stratotanker i transportowca C-17 Globemaster. Te zostały uzupełnione dwoma legendarnymi myśliwcami F-16 Fighting Falcon. Po raz pierwszy na Dniach NATO przedstawiono śmigłowiec wielozadaniowy UH-1Y Venom piechoty morskiej. Niezwykłe przeżycie dostarczyła muzyka marszowa amerykańskich sił powietrznych stacjonujących w Europie.

W 2017 roku Słowacja wprowadziła szeroki zakres jednostek wojskowych, lotniczych, jednostek policyjnych i ich wyposażenia, przedstawiła także własny przemysł obronny. Wśród pokazów dynamicznych brylował ppłk. Martin Kuterka, który otrzymał nagrodę za najlepszy pokaz lotniczy samolotem MiG-29. Swoje maszyny zaprezentowała w powietrzu również eskadra rządowa, której samolot Tu-154 w Mosznowie wykonał swój ostatni publiczny pokaz przed wyłączeniem z eksploatacji. Z powodu niesprzyjających warunków pogodowych, przelot samolotu rządowego był jedynym punktem programu lotów niedzielnych. Prócz niego w powietrze wzniosły się tylko helikoptery, uzupełniające pokazy lądowe. Warto również przypomnieć, że policja i żandarmeria przywiozła na imprezę ponad dwadzieścia psów służbowych.

Niemcy w 2016 roku przyczyniły się do największej prezentacji w historii koncepcji specjalnego kraju partnerskiego, była to także największa prezentacja niemieckich sił zbrojnych i sił bezpieczeństwa w Republice Czeskiej lub Czechosłowacji. Siły zbrojne były reprezentowane przez lotnictwo, siły lądowe, marynarkę wojenną i siły wsparcia. Dalej można było podziwiać technikę policji, służby celnej, Niemieckiego Czerwonego Krzyża i Federalnej Służby Pomocy Technicznej (THW). Łącznie ponad 220 członków tych ośmiu jednostek bezpieczeństwa dotarło na lotnisko Leoše Janáčka, wraz z 50 sztukami sprzętu. Wiele jednostek skorzystało z tej okazji, aby również zaprezentować współpracę transgraniczną ze swoimi czeskimi odpowiednikami podczas tego wydarzenia.

Szwecja w 2015 roku odnotowała znaczące pierwszeństwo, gdy po raz pierwszy w historii imprezy wykorzystała strategiczny transport lotniczy w celu przedstawienia na lotnisku w Mosznowie urządzeń jednostek lądowych. Do tego celu przeznaczyła przydzielone godziny z Międzynarodowego Programu Strategic Airlift Capability, dzięki czemu samolot C-17 Globemaster III tego programu został główną atrakcją szwedzkich pokazów statycznych. Wśród przetransportowanych pojazdów były np. samobieżne haubice system Archer czy pojazd bojowy piechoty CV-90. Dodatkowo zostały przedstawione cztery historyczne samoloty floty szwedzkiej, która wraz z czeskim JAS-39 Gripen wykonały unikalny przelot maszyn wyprodukowanych przez firmę Saab.

Polska była pierwszym krajem w 2014 r., która objęła rolę specjalnego kraju partnerskiego. Wynikało to z jej nadzwyczajnego związku z tym wydarzeniem, kiedy była także pierwszym zagranicznym uczestnikiem pierwszego Dnia NATO w Ostrawie w 2001 roku. Niemniej w całej historii wydarzenia była nieporównywalną prezentacją polskich sił zbrojnych, gdy jej technika została zaprezentowana przez Siły Powietrzne, Marynarkę Wojenną, siły lądowe i jednostki specjalne. Czołg bojowy Leopard 2 został nawet zaprezentowany w pokazie dynamicznym, a siły powietrzne oferowały szeroką gamę maszyn ze swojego wyposażenia.